Geregeld lopen ingrijpende veranderingen spaak omdat een actor ‘dwars’ ligt: er zijn andere inzichten over de noodzaak, richting en route.
Actoren
Leiders hebben nogal wat actoren om rekening mee te houden, een schets in het schema hieronder.
Een goede relatie met alle actoren is een randvoorwaarde voor een succesvolle verandering. Daarbij geldt het spreekwoord ‘vertrouwen komt te voet en gaat te paard’. Een verbinding ontstaat geleidelijk, maar als het vertrouwen wordt geschaad, duurt het herstel lang. Mogelijk is het vertrouwen zelfs al onherstelbaar geschaad. Zeker bij reorganisaties wordt het vertrouwen soms zwaar op de proef gesteld. De verbinding tussen de MT-leden is wellicht de belangrijkste verbinding om tot stand te brengen, aangezien het MT te beschouwen is als de leidende coalitie. Bovendien vormt het MT de schakel naar onder meer het middenkader, de werkvloer en de klanten. In de organisatie sijpelt snel door als het MT niet op één lijn zit. Meestal zijn ook de toezichthouders en de OR invloedrijke actoren, maar afhankelijk van de sector en situatie kan dat ook de medische staf zijn (bij een ziekenhuis) of een belangrijke financier (bij een 11.55- uursituatie).
Verbindingsveld
Leiders investeren bewust in een goede relatie met actoren, zodat de relatie een stootje kan hebben als het spannend wordt, ook al zijn er zakelijke verschillen van inzicht. En uiteraard wordt het vaak spannend als er gereorganiseerd wordt… De eerste signalen die erop wijzen dat een verbinding op knappen staat, moeten direct worden opgepakt om te voorkomen dat onherstelbare schade wordt aangericht. Het is beter de term ‘krachtenveld’ te vervangen door ‘verbindingsveld’ om aan te geven dat niet de verdeling van kracht centraal moet staan, maar de sterkte van de verbindingen. Het is als leider verstandig om daarbij tegenstellingen, paradoxen en dilemma’s niet uit de weg te gaan maar open te bespreken. Tegenstellingen die anders op een later moment toch het breekpunt gaan vormen in de besluitvorming. En tegenstellingen die nopen tot creativiteit: waar wrijving is, ontstaat glans!